مصاحبه دکتر سجاد میرزامحمدی با مردم سالاری/ اهمیت مقاوم‌سازی و بهسازی در آینده صنعت ساخت‌وساز
لطفاً خودتان و شرکت سازه فن آور پایدار آرات را برای خوانندگان معرفی فرمایید.
با احترام، بنده دکتر سجاد میرزامحمدی، فارغ‌التحصیل دکتری مهندسی سازه با تمرکز بر توسعه مصالح نوین ساختمانی و مقاوم‌سازی بناها هستم. تخصص اصلی من و تیمم طی سال‌ها پژوهش، توسعه و کاربرد راهکارهای علمی و فناورانه به‌منظور ارتقای زیرساخت‌های عمرانی کشور بوده است. شرکت سازه فن آور پایدار آرات را باهدف تخصصی سازی فعالیت‌ها در صنعت ساخت‌وساز و ارائه خدمات نوآورانه/علمی در این حوزه تأسیس کردم. شرکت در حال حاضر تحت حمایت پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس قرار داشته و امیدواریم در آینده نزدیک به یک شرکت دانش‌بنیان پیش‌گام در زمینه بهسازی و مقاوم‌سازی تبدیل شویم.
تفاوت‌های اصلی مقاوم‌سازی و بهسازی در صنعت ساختمان چیست و چرا هر دو اهمیت ویژه‌ای دارند؟
مقاوم‌سازی تمرکز بر افزایش ظرفیت باربری و سختی سازه دارد؛ یعنی محوریت آن مقاوم کردن عناصر سازه‌ای مانند تیر، ستون یا دیوارها در برابر بارهایی بیش از آنچه در طراحی اولیه لحاظ شده است. این امر باعث کاهش ریسک آسیب و بالارفتن تاب‌آوری ساختمان در برابر زلزله یا سایر مخاطرات می‌شود.
در مقابل، بهسازی رویکردی جامع‌تر است که علاوه بر مقاوم‌سازی، شامل بازیابی و ارتقای عملکرد بخش‌های مختلف ساختمان (شامل اجزای غیرسازه‌ای، سیستم تأسیسات، بهبود بهره‌وری انرژی، زیبایی و حتی مسائل زیست‌محیطی) هم می‌شود. به بیان بهتر، بهسازی فقط تقویت سازه‌ای نیست، بلکه می‌تواند شامل بازسازی، نوسازی، یا افزایش ایمنی/عملکرد نسبت به معیارهای زیست‌محیطی، رفاهی یا عملکردی جدید نیز باشد.
اهمیت هر دو حوزه در آن است که بتوانیم علاوه بر ایمنی، کیفیت و عمر مفید سازه‌ها را متناسب با نیازهای روز ارتقا دهیم.
بر اساس آمار، چه چالش‌های مهمی در حوزه آسیب‌پذیری سازه‌ها به‌ویژه در ایران وجود دارد؟
مطابق آمار سرشماری مسکن در سال ۱۳۹۰، حدود ۵۴ درصد از ساختمان‌های کشور را سازه‌های آجری تشکیل می‌دهد که عمدتاً مقاومتی در برابر زلزله نداشته و متأسفانه سهم بالایی در تلفات حوادث لرزه‌ای دارند. جدای از سازه‌های بنایی، بیشتر سازه‌های فولادی و بتنی هم به دلایل متعددی از جمله خطاهای طراحی، عدم نگهداری مناسب یا تغییرات زیست‌محیطی در طول عمر خود نیازمند مقاوم‌سازی یا بهسازی هستند. این موضوع نه‌تنها از منظر ایمنی حیاتی است، بلکه حفظ سرمایه‌گذاری‌ها، جلوگیری از خسارت‌های اقتصادی و تداوم بهره‌برداری را نیز تضمین می‌کند.
چه تکنیک‌ها و مصالحی در حوزه مقاوم‌سازی و بهسازی طی سال‌های اخیر معرفی و بررسی شده‌اند؟ نقاط ضعف و قوت آن‌ها چیست؟
در دو دهه اخیر، تکنولوژی‌هایی چون کامپوزیت‌های پلیمری کربن (CFRP) به طور وسیع برای مقاوم‌سازی به کار گرفته شده‌اند. این مصالح به علت سبکی، انعطاف و شیوه اجرای مناسب کاربرد زیادی دارند. با این وجود، بهسازی با CFRP دارای نواقصی نیز بوده بدین صورت که: CFRP عملکرد مؤثری در فشار تحت بارهای تناوبی نداشته و همچنین رفتار آن به مقاومت مصالح پایه و پیوند مصالح – CFRP بستگی دارد. از دیگر دغدغه‌های بزرگ استفاده از CFRP دوام بلند‌مدت این مواد، مشکلات زیست‌محیطی و ضعف آن‌ها در برابر حرارت و آتش‌سوزی می‌باشد.
اخیراً مصالح پایه سیمانی الیافی توانمند پاششی (شاتکریت الیافی) توسعه یافته‌اند که دارای مزایایی از جمله عدم نیاز به قالب‌بندی، هزینه مناسب، دوام بالا و اجرای سریع هستند. البته قیمت الیاف بالاست و به همین دلیل استفاده موضعی آن‌ها در بخش‌های بحرانی سازه توصیه می‌شود.
با توجه به روند جهانی، چالش‌های پیش‌رو در توسعه مصالح نوین (مصالح پایه سیمانی الیافی توانمند) برای بهسازی چیست و آینده این حوزه را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
مواد پایه سیمانی الیافی توانمند که کارایی بالایی در محدودکردن ترک و افزایش ظرفیت تحمل بار دارند، آینده بسیار روشنی در بهسازی سازه‌های حیاتی و پرتعداد کشور به‌خصوص پل‌ها و ساختمان‌های آجری دارند. یکی از اصلی‌ترین چالش‌های آتی این مصالح نوین، طراحی مصالحی با پایایی و دوام بیشتر در عین کاهش مصرف سیمان و مواد با آلایندگی بالا است (در زمان تولید مواد پایه سیمانی الیافی توانمند، میزان استفاده از سیمان یا چسباننده همواره زیاد بوده که معمولا این میزان بیشتر از 1000 کیلوگرم بر متر مکعب می‌باشد). امروزه تحقیقات روی استفاده از مواد جایگزین همچون سیمان‌هایLC3 (سنگ‌آهک – رس کلسینه شده) نوید بخش‌اند.
چالش‌های کلیدی بهسازی و مقاوم‌سازی در کشور ما چیست و مجموعه شما چه راهبردهایی برای رفع این چالش‌ها دارد؟
یکی از مهم‌ترین چالش‌ها عدم به‌روزرسانی بسیاری از ساختمان‌های موجود طبق استانداردهای جدید لرزه‌ای و همچنین محدودیت در بودجه‌های اجرایی است. چالش دیگر کمبود نیروی متخصص و ضعف در انتخاب روش‌ها و مصالح بهینه برای هر پروژه می‌باشد.
در شرکت سازه فن آور، با تکیه بر تخصص تیم علمی و تحقیق و توسعه داخلی، همواره سعی داریم فراتر از راهکارهای رایج، راه‌حل‌های اختصاصی و به‌روزی متناسب با شرایط هر پروژه ارائه دهیم؛ همچنین تولید محصولات فناورانه مانند دستگاه ملات‌پاش توسط مجموعه، سبب افزایش سرعت و کیفیت عملیات بهسازی می‌شود.
نقش تحقیق و توسعه (R&D) و تخصصی سازی در آینده مقاوم‌سازی و بهسازی چیست و چرا باید به این موضوع توجه ویژه‌ای داشت؟
تحقیق و توسعه و به‌کارگیری رویکردهای تخصصی، کلید عبور از چالش‌های آینده صنعت ساخت‌وساز است. تخصصی سازی نه‌تنها موجب افزایش کیفیت خدمات، بلکه در کاهش هزینه، بهینه‌کردن مصرف انرژی و انتخاب تکنیک‌ها و مصالح متناسب با هر کاربری می‌شود. شرکت‌هایی که پژوهش‌محور و فناور هستند، نقشی اساسی در ارتقای استانداردهای ملی و حرکت به سمت ساخت‌وساز ایمن، پایدار و اقتصادی خواهند داشت.
مجموعه شما در زمینه آموزش و مشاوره چه نقشی ایفا می‌کند و چگونه می‌توان از خدمات شما بهره‌مند شد؟
تجربه نشان داده آموزش صحیح و مشاوره تخصصی در حوزه مقاوم‌سازی و بهسازی، تأثیر مستقیم بر موفقیت پروژه‌ها خواهد داشت. ما در شرکت سازه فن آور پایدار آرات علاوه بر خدمات اجرایی و تحقیقاتی، دوره‌های آموزشی، مشاوره حرفه‌ای و تحلیل فنی پروژه‌ها را ارائه می‌دهیم و معتقدیم ارتقای دانش تخصصی در این حوزه، عامل اصلی پیشرفت و تحول صنعت ساخت‌وساز کشور است. تمامی علاقه‌مندان و فعالان این بخش می‌توانند جهت آشنایی با خدمات بیشتر و دریافت مشاوره، به وب‌سایت مجموعه مراجعه نمایند.
در پایان اگر نکته‌ای یا پیشنهادی برای فعالان صنعت ساخت‌وساز یا سازندگان سازه‌های موجود دارید بفرمایید.
توصیه جدی بنده به فعالان این حوزه، نگاه فراتر از راه‌حل‌های سنتی و استفاده از فناوری‌های نوین، تحقیقات علمی روز و بهره‌گیری از تیم‌های تخصصی و شرکت‌های نوآور است. تنها با هم‌افزایی دانش و تجربه می‌توانیم آینده پایدار و ایمن‌تری برای کشور رقم بزنیم. بهره‌مندی از مشاوره تیم‌های دارای پیشینه تحقیقاتی و تخصصی، می‌تواند نقش تعیین‌کننده در موفقیت پروژه‌ها و کاهش ریسک‌ها داشته باشد.
