راهکارهای مقابله با حوادث طبیعی طبق کدهای جهانی
- دکتر سجاد میرزامحمدی
- آموزش

برای کاهش تأثیرات حوادث طبیعی بر جوامع و زیرساختها، راهکارهای متعددی در سطح جهانی تدوین شدهاند. این راهکارها بر پایه کدها و استانداردهای بینالمللی، و همچنین چارچوبهای جهانی، طراحی و اجرا میشوند. کدهای ساختوساز مقاوم، برنامهریزی کاربری زمین، و انجام ارزیابیهای خطر جزو اصول اصلی این راهکارها هستند. در ادامه تمامی جزئیات مربوط به این راهکارها آورده شده است:
۱. ارزیابیهای جامع خطر
اولین گام برای مقابله مؤثر با حوادث طبیعی، انجام ارزیابیهای جامع خطر است. ارزیابیهای خطر شامل شناسایی مناطق و جمعیتهای آسیبپذیر، شناخت تهدیدهای احتمالی، و ارزیابی ظرفیت زیرساختها برای مقاومت در برابر این تهدیدها میشود. این فرآیند به جوامع کمک میکند تا برنامههای کاهش خطر را متناسب با شرایط خاص خودشان طراحی و اجرا کنند.
- جزئیات این ارزیابیها در چارچوبهای جهانی مانند Sendai Framework for Disaster Risk Reduction 2015-2030 تعریف شده است.
۲. برنامهریزی کاربری زمین و مقررات منطقهبندی
تدوین و اجرای برنامههای کاربری زمین و تنظیم مقررات منطقهبندی از دیگر اقدامات مؤثر برای کاهش خطر حوادث طبیعی به شمار میآید. این اقدامات شامل:
- محدود کردن توسعه در مناطق پرخطر: مانند مناطقی که در معرض سیل، زمینلرزه یا رانش زمین قرار دارند.
- هدایت رشد شهری به مناطق امنتر.
- یکپارچهسازی کاهش خطر در فرآیندهای برنامهریزی شهری و توسعه زیرساختها.
این اقدامات نهتنها اثرات اقتصادی حوادث طبیعی را کاهش میدهند، بلکه فرهنگ تابآوری را در سطح جوامع تقویت میکنند.
۳. کدهای مقاومسازی ساختمانها
یکی از مهمترین ابزارها برای کاهش خسارات جانی و مالی ناشی از حوادث طبیعی، توسعه و اجرای کدهای ساختوساز مقاوم به نیروهای طبیعی است. این کدها شامل حداقل استانداردهایی هستند که سازهها را در برابر عواملی مانند باد شدید، زلزله، و سیل مقاوم میکنند.
ویژگیهای کلیدی این کدها:
- بهروز بودن بر اساس تحقیقات و فناوریهای جدید.
- استانداردهای جهانی، مانند مقررات تعریفشده توسط ISO و World Housing Encyclopedia، به کشورها کمک میکنند تا کدهای ملی خود را تطبیق دهند.
- علاوه بر این، پایش و نظارت بر اجرای کدها بسیار حیاتی است تا اطمینان حاصل شود که سازههای ساختهشده واقعاً مطابق با این استانداردها هستند.
۴. سرمایهگذاری در زیرساختهای مقاوم
بازسازی و مقاومسازی زیرساختها، نظیر پلها، جادهها، و خطوط لوله حیاتی، باید با استفاده از مواد و تکنیکهای مدرن انجام شود. سرمایهگذاری در این حوزه نقشی کلیدی در کاهش خسارتها در زمان وقوع حوادث دارد.
۵. افزایش آگاهی عمومی و مشارکت جامعه
یکی دیگر از راهبردهای مهم برای مقابله با حوادث طبیعی، مشارکت مردم و افزایش آگاهی آنها است. آموزش عمومی میتواند شامل موارد زیر باشد:
- اطلاعرسانی درباره برنامههای تخلیه اضطراری.
- تشویق مردم به ساخت خانههای مقاوم و ایمنتر.
- تقویت فرهنگ تابآوری و آمادهسازی در برابر حوادث.
این اقدامات باعث میشود که جوامع هنگام وقوع حوادث طبیعی به طور مؤثرتری عمل کنند و تلفات جانی و مالی کاهش یابد.
۶. چارچوبهای جهانی مدیریت خطر
چارچوبهای جهانی مانند چارچوب سندای، کدهای مشخصی برای مدیریت خطرات طبیعی ارائه میدهند:
- اولویت اول: درک خطرات و تهدیدات طبیعی.
- اولویت دوم: تقویت مدیریت و حاکمیت خطرات.
- اولویت سوم: سرمایهگذاری در اقدامات کاهش خطر.
- اولویت چهارم: آمادگی بهتر برای پاسخگویی به حوادث.
نتیجهگیری
باتوجهبه افزایش حوادث طبیعی در سطح جهان، اتخاذ راهبردهای مبتنی بر کدها و استانداردهای جهانی راهکاری اجتنابناپذیر برای کاهش خطرات و خسارات است. این اقدامات شامل مدیریت خطر، برنامهریزی کاربری زمین، اعمال کدهای مقاومسازی، افزایش آگاهی عمومی، و استفاده از چارچوبهای جهانی است. بهکارگیری این راهبردها، تأثیر زیادی بر تابآوری جوامع و زیرساختها خواهد داشت.